Program szkolnego klubu wolontariatu

1. Podstawa prawna:

Ustawa z 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. 2017 poz. 356).
Ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1817 ze zm.).
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2016, poz. 1943 ze zm.).

2. Wstęp

Wolontariat opiera się na bezinteresownej woli służenia innym ludziom. Nie może być motywowany chęcią znalezienia pracy i zarobku. Zaangażowanie wolontariusza jest zawsze dobrowolne, wynika z jego dobrej woli, a nie z jakichś wiążących norm. Wolontariat zakłada również pewną ciągłość i systematyczność w działaniach podejmowanych bezpośrednio na rzecz najbardziej potrzebujących.

Wolontariat, jako działanie pomocowe na rzecz innych oraz okazja do zaangażowania ucznia, jest traktowany jako jedna z alternatywnych strategii wspierających procesy nakierowane na zmiany w funkcjonowaniu uczniów i społeczności szkolnej, pożądane z punktu widzenia założeń profilaktyki szkolnej.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego podkreśla, że zadaniem szkoły jest:

rozwijanie postaw obywatelskich i społecznych uczniów, w duchu akceptacji i szacunku do drugiego człowieka,
tworzenie warunków do rozwijania komunikacji i współpracy w grupie (w tym w środowiskach wirtualnych),
przygotowanie i zachęcanie do podejmowania działań na rzecz środowiska szkolnego i lokalnego, w tym do angażowania się w wolontariat;
rozwijanie u uczniów kreatywności i przedsiębiorŹczości poprzez udział w projektach zespołowych lub indywidualnych oraz stosowanie innowacyjnych rozwiązań programowych, organizacyjnych i metodycznych.

Zgodnie z art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe „zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów mających trudności w nauce oraz inne zajęcia wspomagające rozwój dzieci i młodzieży z zaburzeniami rozwojowymi, jak również nadobowiązkowe zajęcia pozalekcyjne mogą być prowadzone także z udziałem wolontariuszy”. Wolontariuszami mogą być zarówno osoby z zewnątrz, jak i sami uczniowie czy pracownicy danej szkoły, którzy mogą organizować pomoc swoim rówieśnikom lub działać na rzecz dobra szkolnego i lokalnego środowiska

Do góry

3. Definicje i postanowienia ogólne

Wolontariuszem jest każda „osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie” z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Dobrowolność pracy wolontariusza oznacza, że została podjęta ona z własnej woli osoby wykonującej dane świadczenia. Nie została ona w żaden sposób przymuszona do wyŹkonania powierzonych zadań. Nieodpłatność wolontariatu oznacza, że za wykonane świadczenia wolontariusz nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia.

Obowiązki wolontariusza powinny być różne od obowiązków pracowników zarobkowych. Wolontariusz nie może podejmować pracy, która w innych warunkach i czasie jest wykonywana przez pracowniŹków zarobkowych, etatowych. Nie mogą to być to także obowiązki generujące zbyt duże obciążenie czasowe czy fizyczne. Wolontariat ma rozwijać kompetencje, uczyć i doskonalić, nie być zastępstwem pracowników etatowych. Zadania do realizacji należy dostoŹsowywać do możliwości, umiejętności i preferencji wolontariusza.

Nie ma katalogu czynności, które może nazwać wolontariatem. Ważne jest, aby czynność lub świadczenie były zgodne z treścią ustawy.

Uprawnienia do organizacji wolontariatu mają podmioty wymienione w art. 42 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; są to m. in. organizacje pozarządowe, kościoły, związki wyznaniowe, spółdzielnie socjalne, kluby sportowe, urzędy, rady gminne, szkoły.

4. Cele programu szkolnego klubu wolontariatu

Kształtowanie postaw prospołecznych i obywatelskich.
Rozbudzanie wrażliwości młodzieży na potrzeby innych i krzywdę drugiego
człowieka.
Współpraca z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi.
Inspirowanie młodzieży do spędzania wolnego czasu w pracy na rzecz potrzebujących.
Stwarzanie możliwości rozwijania umiejętności i zdobywania nowych doświadczeń sprzyjających samorealizacji.
Kreowanie twórczej atmosfery w szkole opartej na empatii i rozumieniu drugiego człowieka, troski o los słabszych.
Nabycie doświadczeń w nowych dziedzinach i umiejętnościach społecznych, szczególnie działania zespołowego.
Współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się.
Wzbogacanie tradycji szkoły zgodnie z założeniami programu wychowawczo-profilaktycznego.

Poprzez realizację działań wolontariackich uczniowie Szkoły Podstawowej im. J. Słowackiego w Sułowie uczą się:

skutecznej komunikacji,
współpracy, planowania,
odpowiedzialności,
zarządzania czasem,
rozliczania siebie i innych z zadań,
podejmowania decyzji,
samodzielności,
odporności na stres,
asertywności,
pracy metodą projektu,
dokładności,
empatii.

Udział młodzieży i dzieci w akcjach wolontarystycznych buduje u nich pozytywne relacje z innymi ludźmi, mobilizuje do działania, rozwija kreatywność i pasje.

Do góry

5. Organizacja Szkolnego Programu Wolontariatu

Szkolny klub wolontariatu jest wewnętrzną organizacją szkoły zatwierdzoną przez Dyrektora Szkoły lub Uchwałę Rady Pedagogicznej na podstawie regulaminu i programu profilaktyczno-wychowawczego.

W realizację programu szkolnego klubu wolontariatu zaangażowani są wszyscy nauczyciele, wychowawcy klas i pracownicy niepedagogiczni, którzy pomagają w realizacji zaplanowanych działań. Na czele szkolnego klubu wolontariatu stoi główny koordynator wolontariatu. Szkolny Klub Wolontariatu nie posiada rozbudowanej struktury organizacyjnej.

Rola dyrektora szkoły:

formalne powołanie szkolnego klubu wolontariatu,
wytypowanie lub współdecydowanie razem z Radą Pedagogiczną o wyborze głównego koordynatora szkolnego klubu wolontariatu,
dbanie o formalną stronę działalności koła razem z głównym koordynatorem kwestie związane z porozumieniami, wyjściami poza szkołę, ubezpieczeniami, współpracą z innymi instytucjami, itp.,
aktywny udział w pracach lub podsumowaniach pracy szkolnego klubu.

Rola głównego koordynatora szkolnego klubu wolontariatu:

zainicjowanie pierwszego spotkania klubu, a wcześniej współtworzenie jego regulaminu i programu wspólnie z nauczycielami i uczniami,
promocja idei wolontariatu wśród uczniów i pracowników szkoły,
rekrutacja wolontariuszy do klubu na terenie szkoły,
organizacja warsztatów doskonalących dla wolontariuszy,
dbałość o motywację i zaangażowanie uczniów w wolontariat,
podsumowanie wolontariatu wspólnie z uczniami,
pozyskiwanie sojuszników zewnętrznych, organizacji, w których szkolni wolontariusze mogą wykonywać swoje działania.
ponadto główny koordynator szkolnego klubu wolontariatu jest zobowiązany do przygotowania rocznego sprawozdania na podstawie uzupełnionych przez koordynatorów sprawozdań i zapoznanie z nim członków szkolnej.

Rola koordynatorów szkolnego klubu wolontariatu:

promowanie idei wolontariatu,
planowanie i organizacja pracy grupy wolontariuszy w ramach powierzonego jej zadania,
nawiązanie dobrych relacji z wolontariuszami,
twórcze rozwiązywanie problemów w zespołach,
realizacja zaplanowanych działań,
motywowanie do podejmowania nowych wyzwań,
informowanie wolontariuszy o nowych zadaniach wolontariatu,
informowanie o podejmowanych działaniach i zrealizowanych zadaniach przez wolontariuszy,
napisanie sprawozdania z podjętych zadań (załącznik nr 1).

Rola uczniów:

współtworzenie programu szkolnego klubu,
aktywny udział w pracach szkolnego klubu wolontariatu,
dokumentowanie i upowszechnianie wśród rówieśników rezultatów pracy klubu.

Sposoby rekrutacji wolontariuszy:

rekomendacje nauczycieli i rodziców,
przyjmowanie uczniów zainteresowanych wybranym działaniem, akcją charytatywną.

Podejmując współpracę z uczniem w realizacji akcji wolontariackiej należy mu zapewnić:

porozumienie z wolontariuszem w dokumencie określony jest czas oraz rodzaj świadczenia na rzecz organizacji. Porozumienie z wolontariuszem z ramienia szkoły podpisuje dyrektor szkoły. Dla świadczeń wykonywanych powyżej 30 dni sporządzenie porozumienia w formie pisemnej jest obowiązkowe (załącznik nr 2).
higieniczne i bezpieczne warunki pracy,
ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków,
wsparcie merytoryczne i organizacyjne,
jasne i zrozumiałe zasady zakończenia wolontariatu,
zaświadczenie dokumentujące pracę i wkład wolontariusza (załącznik nr 3).

Przykłady działań wzmacniających:

angażowanie wolontariuszy do wspólnego planowania pracy,
wykorzystywanie wiedzy o talentach i predyspozycjach uczniów w przydzielaniu różnych szkolnych zadań,
indywidualne rozmowy z wolontariuszami, stosownie do ich potrzeb i doświadczanych trudności,
kontaktowanie się z wolontariuszami w razie ich nieobecności,
prowadzenie rejestru zadań realizowanych przez uczniów,
utrzymywanie kontaktu z wolontariuszami także po zakończeniu przez nich zadania.

Przykłady działań doceniających:

zakładka na stronie internetowej szkoły, w której przedstawiane są zrealizowane akcje wolontariackie, sylwetki szkolnych wolontariuszy,
dyplom z podziękowaniem za zaangażowanie,
wybór wolontariusza roku,
spotkanie dla wolontariuszy, np. podsumowujące semestr aktywności,
informacje prasowe dla lokalnych mediów, w których opisane będą sylwetki uczniów wolontariuszy i zrealizowane przez nich działania wolontariackie,
punkty z zachowania.

Zasady funkcjonowania wolontariatu w szkole:

przynależność do szkolnego klubu wolontariatu nie jest obowiązkowa w przypadkach podejmowania działań wolontariackich przez uczniów Szkoły Podstawowej im. J. Słowackiego w Sułowie,
oferta wolontariatu dostosowana jest do potrzeb uczniów, koordynatorzy szkolnego klubu wolontariatu przeprowadzają ankiety oraz rozmowy z uczniami na temat obszarów zainteresowania działalnością w wolontariacie,
wolontariat może być elementem edukacyjnego projektu uczniowskiego,
szkoła wspiera aktywność wolontariuszy, udostępnia sale na spotkania, wypożycza sprzęt techniczny, itp.,
wolontariusze zaangażowani są na każdym etapie realizacji działania, m. in. w proces przygotowania akcji,
realizacja akcji wolontariackich może odbywać się w czasie zajęć szkolnych oraz pozalekcyjnych,
szkoła popularyzuje wolontariat zewnętrzny,
wolontariuszami mogą być zarówno osoby z zewnątrz, które chcą świadczyć pomoc szkole, jak i uczniowie i pracownicy szkoły, którzy mogą świadczyć wolontariat zarówno na rzecz szkoły jak i środowiska lokalnego, tj. organizacji pozarządowych innych instytucji publicznych,
koordynatorzy szkolnego klubu wolontariatu starają się zaangażować wszystkich uczniów do pracy w wolontariacie.

Prawa i obowiązki wolontariuszy:

Członkiem szkolnego klubu wolontariatu może być każdy uczeń szkoły respektujący jego zasady.
Wolontariusz jest zobowiązany uszanować godność i wolność osobistą osób którym pomaga.
Działalność wolontariatu opiera się na zasadach dobrowolności, bezinteresowności, troski o los słabszych, świadomego i odpowiedzialnego reprezentowania szkoły.
Podstawą relacji interpersonalnych między wolontariuszami jest przyjaźń i życzliwość.
Wolontariusz powinien systematycznie uczestniczyć w pracy na rzecz wolontariatu.
Wolontariuszowi z tytułu wykonywanych świadczeń wolontarystycznych nie przysługuje wynagrodzenie.
Każdy członek wolontariatu swoim postępowaniem stara się promować jego ideę, być przykładem dla innych.
Wolontariusz w związku z podjętymi obowiązkami w wolontariacie jest zobowiązany do nie zaniedbywania swoich obowiązków szkolnych i domowych.
Wolontariusz ma prawo do informacji o ewentualnych trudnościach związanych
z wykonywaną pracą
Wolontariusz jest zobowiązany do dbania o powierzone mu mienie stanowiące własność szkoły lub instytucji, dla której wykonuje świadczenia i używać go zgodnie z przeznaczeniem. W przypadku stwierdzenia zaniedbań w tym zakresie wolontariusz, któremu powierzono ww. mienie może być obciążony kosztami szkód wynikłych z tych zaniedbań.
Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw, wykorzystuje swoje zdolności i doświadczenia.
Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony głównego koordynatora szkolnego klubu wolontariatu lub koordynatora określonego zadania.
Wolontariusz, który wykazał się systematycznością, pomysłowością i rzetelnością wykonywanych zadań może być nagradzany za swoją działalność i zaangażowanie.
Wolontariusz ma prawo do odmowy wykonania zadania jeżeli pozostaje ono
w konflikcie z jego przekonaniami oraz do rezygnacji z pracy na rzecz wolontariatu uprzedzając wcześniej o tym koordynatora.

6. Formy aktywności szkolnego klubu wolontariatu:

Uczniowie Szkoły Podstawowej im. J. Słowackiego w Sułowie mogą uczestniczyć w wolontariacie stałym, który wiąże się z podjęciem stałego i systematycznego zobowiązania oraz wolontariacie akcyjnym, powiązanym z jednorazowymi akcjami, organizowanymi jako odpowiedź na konkretne, aktualne potrzeby środowiska lokalnego lub o większym zasięgu.

Formy realizacji akcji wolontariackich

wolontariat charytatywny to wolontariat, mający na celu wsparcie konkretnej osoby lub grupy osób czy zwierząt. W ramach takiego wolontariatu można zorganizować zbiórkę pieniędzy na czyjeś leczenie lub zbiórkę karmy dla zwierząt w schronisku. Ten rodzaj wolontariatu zwykle stanowi pomoc dla kogoś, kto nie radzi sobie samodzielnie z trudną sytuacją, w jakiej się znalazł.
wolontariat na rzecz rówieśników to wolontariat, w ramach którego uczniowie wspierają kolegów i koleżanki, nie zawsze ma charakter pomocowy. Może stanowić wolontariat dwustronny lub wielostronny oraz przyjąć formę grupy wzajemnego wsparcia.
wolontariat na rzecz osób z lokalnej społeczności polega na wsparciu osób lub instytucji z najbliższego otoczenia lokalnego. Ten rodzaj wolontariatu może przybierać różne formy: może być to wolontariat instytucjoŹnalny, może dotyczyć osób indywidualnych lub też być kierowany do szerszej społeczności lokalnej.
wolontariat na odległość-koordynatorzy szkolnego klubu wolontariatu mogą zaproponować uczniom wolontariat poza szkołą, udział w akcjach ogólnopolskich organizacji.
wolontariat kulturalny to wolontariat, który odbywa się w instytucji lub organizacji
profilu kulturalnym (np. filmoŹwym, teatralnym).
wolontariat sportowy, do którego angażują się ludzie chcący wesprzeć działania organizacji sportowych, stowarzyszeń czy klubów.
wolontariat na rzecz ochrony środowiska naturalnego oraz zabytków a także inne rodzaje aktywności wolontariackiej, które są zgodne zapisami ustawy.

Szkoła promuje realizację akcji wolontariackich wśród uczniów w ramach swoich wychowawczych zadań: tworzy własną, szkolną ofertę wolontariatu dla uczniów a także jest pośrednikiem w przekazywaniu ofert różnych instytucji zewnętrznych, które poszukują wolontariuszy.

Do góry

7. Obszary działania

Działania młodzieży w ramach szkolnego klubu wolontariatu mogą przyjąć formę zbiórki pieniędzy, odzieży, realizacji działań na rzecz przyrody i racjonalnego gospodarowania odpadami, organizowania kiermaszy i loterii. Wolontariat angażuje się również do obsługi jednorazowych imprez o charakterze charytatywnym i prospołecznym (konferencje, sympozja, festiwale, obsługa konkursów, inne) i wszystkich innych propozycji realizujących „gotowość do dania daru z siebie” dla potrzebujących.

Przykłady akcji wolontarystycznych:

1. Akcje prowadzone przez szkolne koło PCK:

„Góra Grosza” zbiórka pieniężna przeznaczona dla dzieci z Domów Dziecka i rodzin zastępczych.
zbiórka publiczna z przeznaczeniem zebranych środków na sfinansowanie stypendiów dla uzdolnionych uczniów gimnazjów i liceów będących stypendystami Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.
udział w akcji „Szkoło Pomóż i Ty”- środki uzyskane ze sprzedaży kartek świątecznych przeznacza się dla osób malujących ustami i stopami.
kiermasz ciast środki finansowe przeznacza się dla uczniów potrzebujących pomocy z naszej szkoły.
zbiórka nakrętek plastikowych pieniądze uzyskane ze zbiórki przeznacza się na pomoc osobom niepełnosprawnym.
współpraca z Zarządem PCK w Miliczu pomoc materialna dla ubogich dzieci z naszej szkoły.
Koordynator: p. Eliza Czyrek, p. Grażyna Łysoń

2. Udział w akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”- np. zbiórka pieniędzy na odnowienie polskich grobów na Kresach Wschodnich, zbiórka zniczy na polskie mogiły na Ukrainie i Białorusi. Koordynator p. Agnieszka Sadownik, p. Agata Mazur

3. Prace porządkowe na cmentarzach przed Dniem Zmarłych. Koordynatorzy wychowawcy, ksiądz, nauczyciele

4. Prace porządkowe w lokalnym miejscu pamięci. Koordynator p. Agnieszka Sadownik

5. Akcje prowadzone przez szkolne koło LOP:

dożywianie zwierząt w czasie zimy.
zbiórka pieniędzy na pomoc schronisku dla bezdomnych zwierząt we Wrocławiu (zorganizowanie kiermaszu, loterii)
koordynator p. Katarzyna Szafraniec

6. Zbiórka zużytych baterii udział w Konkursie Ekologicznym organizowanym przez Związek Gmin Zlewni Górnej Baryczy.
Koordynator p. Andrzej Romanowicz

7. Sprzątanie świata- sprzątnie Baryczy i Młynówki-spływ kajakowy oraz oczyszczenie ich pobocza.
Koordynator p. Andrzej Romanowicz

8. Rozprowadzanie kartek świątecznych wielkanocnych i bożonarodzeniowych.
Koordynator p. Eliza Czyrek, p. Andrzej Romanowicz

9. Działalność wolontariacka Szkolnej Kasy Oszczędności.
Koordynator p. Renata Pałka, p. Marlena Wasiczko